Από τους σιδερένιους Οβελούς στους Φοίνικες και στο Ευρώ

 

Προηγούμενη Σελίδα

Επόμενη Σελίδα


Αρχική σελίδα
|
5ο δημοτικό | 9ο νηπιαγωγείο | Ειδικό σχολείο | Δραστηριότητες | Ζωγραφίστε μαζί μας | Οι δάσκαλοι και οι μαθητές μας | Η πινακοθήκη | Περιβάλλον | Η ιστορία της Ηλείας | Η γεωγραφία της Ηλείας | Ο Πύργος | Αρχαία Φειά | Κολοσούρτης | Εφημερίδα | English version

 

Από το γρόσι στο φοίνικα

 

Σε μικρό χρονικό διάστημα θα κάνει την εμφάνιση του στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Πεπειραμένος πολιτικός από την Κρητική Πολιτεία.  
Τον ίδιο χρόνο ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Δραγούμη ένας νόμος που αφορούσε τα οικονομικά και που έγινε σταθμός στην ιστορία της οικονομικής ζωής της χώρας.  

Σύμφωνα με το νόμο αυτό  το κράτος επέτρεπε στην Εθνική, την εκδοτική του τράπεζα, ν’ αγοράσει για λογαριασμό της συνάλλαγμα και χρυσό από τις ξένες αγορές και να το χρησιμοποιεί σαν κάλυμμα για  την έκδοση χαρτονομίσματος. Ύστερα από ην ψήφιση  του νόμου αυτού το ελληνικό χαρτονόμισμα που βρισκόταν  σε κυκλοφορία μπορούμε πια να έχει κάλυμμα στα θησαυροφυλάκια της τράπεζας όχι μόνο μεταλλικές δραχμές, αλλά και χρυσό ή ξένο συνάλλαγμα.  
Η νέα αυτή ρύθμιση ήταν σωτήρια  για το έντονο πρόγραμμα  εξοπλισμών των ελληνικών κυβερνήσεων μεταξύ του 1910 και 1912 που προετοίμαζε τη χώρα για τους Βαλκανικούς Πολέμους.  
Η Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους από το 1919 αποτελούσε πλέον την κυριότερη δύναμη στα Βαλκάνια. Μέσα στα τελευταία επτά χρόνια κατάφερε να διπλασιάσει  την έκταση της αλλά και τον πληθυσμό της.

Η ελληνική οικονομία εμφανίστηκε δυνατή και η δραχμή κυριάρχησε στην ευρύτερη περιοχή σαν το ισχυρότερο νόμισμα, ισχυρότερο ακόμα και από την αγγλική λίρα.  
Η Ελλάδα στις αρχές του 1922 βρίσκεται να μάχεται μόνη της στη Μικρά Ασία .Το οικονομικό κόστος ήταν μεγάλο και οι οφειλόμενες πιστώσεις του Ά Παγκοσμίου Πολέμου από τους Σύμμαχους καθυστερούσαν ή και ανακαλούνταν λόγω των πολιτικών εξελίξεων.  
Η δραχμή θα κλονιστεί και το κράτος , που αναζητούσε χρήματα για τις τεράστιες ανάγκες του, κατέφυγε σ’ ένα πραγματικά πρότυπο τρόπο εύρεσης χρήματος, τον αναγκαστικό δανεισμό του 1922:Όλα τα χαρτονομίσματα που κυκλοφορούν κόπηκαν στη μέση .Το ένα κομμάτι παρέμεινε στον κάτοχο, αντιπροσωπεύοντας τη μισή αναγραφόμενη ονομαστική του αξία. Το δεύτερο δόθηκε στο κράτος μ’ αντάλλαγμα ομολογίες του αναγκαστικού δανείου της 25ης Μαρτίου του 1922.  

Το 1927 το προσφυγικό πρόβλημα και η κακή οικονομική κατάσταση της χώρας ανάγκασαν την ελληνική κυβέρνηση ν’ αναζητήσει δάνειο από το εξωτερικό ύψους 9.000.000 λιρών Αγγλίας με την υποχρέωση από ελληνικής πλευράς τη δημιουργία ξεχωριστής εκδοτικής τράπεζας με την επωνυμία «Τράπεζα  της Ελλάδος».  
Η αξία της δραχμής, με δήλωση της Τράπεζας, συνδέθηκε με την αξία του χρυσού στο επίπεδο 1000 γραμμάρια χρυσού,51.212,87 δραχμές.  

Η ισοτιμία δραχμής και λίρας Αγγλίας ορίστηκε με αυτόν τον τρόπο σε 1 λίρα Αγγλίας :375 δραχμές  

Η Τράπεζα της Ελλάδας θα αρχίσει αμέσως τις εκδοτικές της δραστηριότητες αλλά τα πρώτα χαρτονομίσματά της  που θα κυκλοφορήσουν ήταν ήδη τυπωμένα και βρίσκονταν ακυκλοφόρητα στα αποθέματα της Εθνικής Τραπέζης. Τη λύση έδωσε η επισήμανση με σφραγίδα της νέας εκδοτικής αρχής-Τράπεζας της Ελλάδος.  
Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1931 η Μεγάλη Βρετανία κάτω από το βάρος της κρίσης αποφάσισε ν’ εγκαταλείψει τη σταθερή ισοτιμία λίρας – χρυσού , αφήνοντας το νόμισμα της να υποτιμηθεί αυτό σχετιζόταν άμεσα με την Ελλάδα αφού η αξία της δραχμής ήταν συνδεδεμένη με το χρυσό μέσο της  αγγλικής λίρας. Προκειμένου να προστατευτεί η σταθερότητα της δραχμής πάρθηκε απόφαση για συνέχιση της σταθερής ισοτιμίας με το χρυσό μέσω του δολαρίου αυτή τη φορά.Η νέα ισοτιμία ορίσθηκε σε 1 δολ. Η.Π.Α= 77,05 Δρχ.  
Η έναρξη των πολεμικών  γεγονότων στην Ευρώπη το 1939 δημιούργησε ανησυχία στην ελληνική αγορά. Το κοινό, λειτουργώντας σε κλίμα πανικού, απέσυρε τις καταθέσεις του από τις τράπεζες.  

Στις 28 Οκτωβρίου του1940, με την επίθεση της Ιταλίας ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος θα αρχίσει για την Ελλάδα. Μπροστά σε ένα δεύτερο κύμα αναλήψεων τραπεζικών καταθέσεων, η Τράπεζα της Ελλάδος αναγκάστηκε αυτή τη φορά να δεσμεύσει προσωρινά τις τραπεζικές καταθέσεις.  
Η ελληνική πολεμική κινητοποίηση είχε οικονομικό κόστος δυσβάστακτο για τις δυνατότητες της χώρας.  
Τη λύση έδωσε η Αγγλία που πρόσφερε οικονομική βοήθεια, που έφτασε το ποσό των 45.000.000 λιρών Αγγλίας και 5.000.000 δολαρίων. Τα χρήματα αυτά , σε αντίθεση με ό,τι συνέβη με τις σημαντικές πιστώσεις και τη χρηματική βοήθεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δόθηκαν άμεσα και η Ελλάδα μπόρεσε ν’ αντεπεξέλθει στα έξοδα της πολεμικής κινητοποίησης.  

Τον Απρίλιο του 1941, η Γερμανία θ’ εξαπολύσει τη δικιά της επίθεση μέσω των ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Κάτω από τη συντριπτική ισχύ του εχθρού το ελληνικό μέτωπο διασπάσθηκε και η γερμανική προέλαση προς την Αθήνα ήταν ταχύτατη. Μπροστά στην κάθοδο των γερμανικών μηχανοκίνητων μονάδων η κυβέρνηση της χώρας, με το νέο πρωθυπουργό Εμμανουήλ Τσουδερό και το βασιλιά Γεώργιο Β΄ θα εγκαταλείψουν στις 22 Απριλίου την Αθήνα, φεύγοντας για την Κρήτη. Μαζί με την κυβέρνηση στην Κρήτη θα φτάσει και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Κυριάκος Βαρβαρέσος, ο υποδιοικητής της Γεώργιος Ματζαβίνος και τρεις ανώτεροι υπάλληλοι. Στο διάστημα της γερμανικής κατοχής θα αποτελέσουν την εκπροσώπηση της ελληνικής εκδοτικής Τράπεζας στο πλευρό της κυβέρνησης στην Μ. Ανατολή και την Αγγλία .Από το Φεβρουάριο του 1941 πριν ακόμη από τη γερμανική επίθεση, ο χρυσός της  Τραπέζης της Ελλάδος θα έχει μεταφερθεί και αυτός στην Κρήτη, η οποία έχει θεωρηθεί ασφαλέστερο μέρος από την Αθήνα. Με τη γερμανική επίθεση στην Κρήτη το Μάιο του 1941, ο ελληνικός χρυσός φυγαδεύτηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου  με το αγγλικό πολεμικό «Διδώ» και από εκεί έφτασε στην Πραιτόρια της Νοτίου Αφρικής.  

Εκεί θα λιωθεί για να μετασχηματιστεί σε ράβδους συνολικού βάρους 608.350 ουγκιών .Τέλος, μετά από πολλές περιπέτειες, ο ελληνικός χρυσός μεταφέρθηκε στο Λονδίνο όπου θα μείνει όλο το διάστημα της κατοχής, για να επιστρέψει πίσω στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση.  
Η Ελλάδα υπήρξε η μόνη εμπόλεμη χώρα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που ενώ κατελήφθη από τον εχθρό , κατόρθωσε να διασώσει τα αποθέματα του θησαυροφυλακίου της.  
Στην κατεχόμενη Ελλάδα η εξέλιξη της κυκλοφορίας του χρήματος ήταν καταστροφική.  
Κατά την περίοδο της κατοχής οι εχθρικές στρατιωτικές δυνάμεις θα προβούν σε μια άνευ προηγούμενου οικονομική εκμετάλλευση της χώρας. Έτσι στην Τράπεζα της Ελλάδος εγκαταστάθηκε Ιταλός και Γερμανός επίτροπος, ενώ η Τράπεζα ήταν υποχρεωμένη να καταβάλλει σε δραχμές οποιοδήποτε ποσό χρειάζονταν τα στρατεύματα κατοχής.  

Η περίοδος 1941-42 για την κατεχόμενη Ελλάδα ήταν τραγική. Χωρίς τρόφιμα και με το σύνολο των πρώτων υλών της να το αρπάζει ο κατακτητής χωρίς να πληρώνει, το οικονομικό και νομισματικό σύστημα της χώρας θα καταρρεύσει.  

Το χρήμα άρχισε να χάνει αξία του και ο πληθωρισμός ανέβαινε συνέχεια. Για να ικανοποιηθούν  οι αυξημένες  ανάγκες σε χρήμα τόσο για τις καταβολές που ζητούσαν οι αρχές κατοχής, όσο και για τις ανάγκες του δημοσίου, η τράπεζα της Ελλάδας αναγκάσθηκε να τυπώνει συνέχεια χρήματα .Οι εκδόσεις αυτές, που ονομάζονται σήμερα κατοχικές, θα τυπωθούν για πρώτη φορά σε τυπογραφεία, τόσο όμως η ποιότητά τους όσο και η αισθητική τους είναι υποβαθμισμένη.  
Λόγω  του αυξημένου πληθωρισμού  συνεχώς θα τίθενται σε κυκλοφορία νέες εκδόσεις, με υψηλότερες ονομαστικές αξίες. Έτσι στις 20 Δεκεμβρίου του 1942 τέθηκε για πρώτη φορά σε κυκλοφορία χαρτονόμισμα των 10.000 δραχμών στις 12 Αυγούστου του 1943 χαρτονόμισμα των 25.000 δραχμών και στις 14 Ιανουαρίου του 1944 των 50.000 δραχμών. Αργότερα η κατάσταση έγινε ανεξέλεγκτη. Εκδίδονται χαρτονομίσματα των 100.000,των 500.000 και 1.000.000 δραχμών και ο εκπληκτικός ρυθμός αυτός συνεχίστηκε .  
Η κορύφωση ήρθε με τα δύο τελευταία κατοχικά νομίσματα  των 10 και 100 δισεκατομμυρίων δραχμών που τυπώθηκαν τον Οκτώβριο του1944, λίγες μόνο μέρες μετά την απελευθέρωση .
Μέσα σ’ αυτό το νομισματικό χάος στη διάρκεια της κατοχής ,το χρήμα έχασε όπως είναι φυσικό την αξία του.  
Τέλος, σε περιοχές της ελεύθέρης Ελλάδας, όπου το 1944 ο έλεγχός τους είχε περιέλθει στις ένοπλες ομάδες της Εθνικής Αντίστασης, θα κυκλοφορήσουν σαν χαρτονόμισμα τα ομόλογα της ΠΕΕΑ. Τα ομόλογα αυτά είναι χαρακτηριστικά για δύο λόγους: Δεν αναφέρονται σε δραχμές αφού η δραχμή έτσι και αλλιώς είχε χάσει την αξίας της, αλλά σε οκάδες σταριού. (τυπώθηκαν ομόλογα των 5,25 και 100 οκάδων) και για την αυστηρότητά τους απέναντι σε κάθε περίπτωση παραχάραξης που όπως αναγράφεται πάνω τους τιμωρείται με θάνατο. 
Την ίδια περίοδο τυπώνονται χαρτονομίσματα και από την εξόριστη κυβέρνηση στη Μέση Ανατολή (εκδόσεις της Μέσης Ανατολής). Αυτά θα κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα μετά απ’ την απελευθέρωση.
Προηγούμενη Σελίδα

Επόμενη Σελίδα


 

  Αρχική σελίδα | 5ο δημοτικό | 9ο νηπιαγωγείο | Ειδικό σχολείο | Δραστηριότητες | Ζωγραφίστε μαζί μας | Οι δάσκαλοι και οι μαθητές μας | Η πινακοθήκη | Περιβάλλον | Η ιστορία της Ηλείας | Η γεωγραφία της Ηλείας | Ο Πύργος | Αρχαία Φειά | Κολοσούρτης | Εφημερίδα | English version

 

5ο Δημοτικό Σχολείο Πύργου, Πάροδος Λαμπετίου, 27100 Πύργος Ηλείας (τηλ:06210-22932)